Fortifikazzjonijiet
Is-Swar ta’ Sta Margerita (1638-1736) huma magħrufa wkoll bħala s-Swar ta’ Firenzuola. Hemm il-fortifikazzjonijiet issemmew għal Fra Vincenzo Maculano de Firenzuola, patri Dumnikan li ssuġġerixxa din il-linja ta’ fortifikazzjonijiet. Kien attakk mit-Torok fuq l-irħula ta’ Ħaż-Żabbar u ż-Żejtun (irħula qrib it-Tliet Ibliet) li fetaħ l-idea għall-bini ta’ din il-linja massiva ta’ fortifikazzjonijiet. Bieb Sant’Elena jifforma wkoll parti mil-Linji Margerita.
Is-Swar tal-Kottonera (1670 – 1720). Din il-linja enormi ta’ fortifikazzjonijiet kienet imsemmija għall-Granmastru Nicholas Cottoner. Għalkemm dawn il-ħitan qatt ma tlestew mill-Kavallieri ta’ San Ġwann, l-Ingliżi żiedu ħafna bini interessanti u impressjonanti bħall-Forti Verdala (illum djar tal-gvern) u r-Retrenchment ta’ San Klement (preżentament skola) waqt l-okkupazzjoni tagħhom ġewwa l-gżejjer Maltin.
Imtieħen
Kważi l-imtieħen kollha li għandna f’Malta nbnew mill-Kavallieri ta’ San Ġwann. Ħafna minnhom inbnew bejn l-1663 u l-1773, iżda xi wħud inbnew minn Lascaris (1636-1657). Il-Granmastru Nicolas Cottoner (1663-1680) u ħuh Rafael (1660-1663) bnew ukoll żewġ imtieħen f’Bormla, li huma uniċi fit-Tliet Ibliet. Dawn jinstabu fi Triq San Ġwann u fi Triq il-Mitħna. F’Bormla hemm żewġ imtieħen, it-tnejn li huma nbnew fl-1674. L-imtieħen inbnew mill-Fondazzjoni Cotoner. Din il-fondazzjoni twaqqfet mill-Gran Mastru Nicholas Cotoner sabiex iħallas is-salarju tas-suldati stazzjonati fil-Forti Ricasoli, permezz tal-flus li kienu ġġenerati permezz tal-kiri ta’ dawn il-proprjetajiet. Hemm wieħed f’San Ġwann t’Għuxa li sewa 1200 skud biex jinbena. Kien mikri għal 300 skud fis-sena. Fl-1809 din il-mitħna ġarrbet ħsarat wara li ntlaqtet minn sajjetta, biex imbagħad ġiet restawrata u bdiet taħdem mill-ġdid fl-1832. Din il-mitħna waqfet taħdem fl-1879. It-tieni mitħna kienet magħrufa bħala l-Mitħna ta’ Sta Margerita, li tinsab ħdejn il-knisja ta’ Sta Margerita u monasteru. Kellha l-istess arranġamenti finanzjarji bħal dik preċedenti. Din il-mitħna baqgħet tintuża sal-1916.
Mużewijiet
Bir Mula Heritage (Dar Mużew)
"Retrenchment" ta’ San Klement
Il-bini tas–Swar tal-Kottonera fl-1670 quddiem is–Swar ta’ Sta Margerita ħoloq spazju kbir miftuħ u bla difiża. L-awtoritajiet Ingliżi rrealizzaw il-ħtieġa li jiddefendu aħjar din il-medda ta’ art miftuħa. Ġie ppjanat u beda jinbena qtugħ fl-1849. Dan kien maħsub biex ikopri l-ispazju miftuħ bejn iż-żewġ linji ta’ fortifikazzjonijiet tas-seklu 17, biex b’hekk ma jipprovdi ebda linja ta’ sparar ħielsa lill-għadu. Mibnija quddiem il-Forti Verdala, dawn is-swar dehru li kienu estensjoni. Il-fortifikazzjonijiet tlestew sal-1860. Eventwalment bdiet tintuża bħala skola navali sa tmiem is-seklu 19. Priġunieri tal-Gwerra matul iż-żewġ Gwerer Dinjija nżammu kemm fil-Forti Verdala kif ukoll fir-Retrenchment ta’ San Klement.
Il-Bieb ta’ Santa Liena
Il-bieb prinċipali għal Bormla permezz tal-Linji ta’ Sta Margerita huwa Bieb Sant’Elena. Dan il-bieb barokk kien iddisinjat minn Francois Mondion fl-1730 meta kienu qed jitlestew il-Linji Sta Margerita. Il-bieb oriġinarjament kellu daħla waħda, u kellu pont li jmur fuq foss. Iż-żewġ ksur tal-ġenb fil-fortifikazzjonijiet saru biex jiffaċilitaw il-mogħdija tat-traffiku. Il-bieb huwa mżejjen bil-mod barokk. Għandu żewġ armi, li ġew imħassra, filwaqt li maġenb dawn hemm żewġ mehries tal-ġebel. Għal din ir-raġuni, il-bieb kien magħruf ukoll bħala Porta dei Mortari. Iskrizzjoni tfakkar il-bini tal-bieb. Il-kamra tal-gwardja kienet tinsab ġewwa l-grada.
Is-Swar ta’ Sta Margerita
Minħabba l-biża’ li Malta kellha tiġi attakkata minn forza Ottomana, l-Ordni ta’ San Ġwann stiednet inġinier militari lejn Malta biex jissuġġerixxi titjib possibbli fid-difiżi taż-żona tal-port. L-inġinier, Fra Vincenzo Maculano da Firenzuola, membru fl-Ordni tad-Dumnikani, issuġġerixxa l-bini ta’ linja ta’ fortifikazzjonijiet madwar Bormla. Dawn is-swar kellhom jinbnew fuq art għolja, biex b’hekk tingħata protezzjoni aħjar lill-Isla u l-Birgu. Is-swar ma tlestewx mill-ewwel, u kien matul is-seklu 18 li saru aktar żidiet sabiex isiru aħjar. Eventwalment, bil-bini tal-Linji tal-Kottonera, il-Linji ta’ Sta Margerita ma baqgħux l-ewwel linja ta’ difiża. Il-maġġoranza ta’ dawn is-swar għadhom wieqfa sal-lum.
Il-Barrakka ta’ Verdala
Il-Forti Verdala beda jinbena fl-1852, bejn is-Swar Sta Margerita u s-Swar tal-Kottonera. Tlestiet fl-1856. Il-forti kien ipprovdut b’żewġ bibien u t-tnejn huma mżejna. Sas-snin ‘90 il-forti kien ipprovdut b’numru ta’ armamenti sakemm tneħħew. Il-forti mbagħad inbidel fi kwartieri għall-persunal militari stazzjonat fiż-żona. Matul l-Ewwel Gwerra Dinjija, il-Forti Verdala kien jintuża biex jospita priġunieri tal-gwerra. Fost l-aktar famużi kien hemm l-uffiċjali navali Ġermaniżi; Franz Joseph, Prince of Hohenzollern-Emden, Karl von Muller u Karl Donitz. Matul il-perjodu ta’ bejn il-gwerra, il-forti kien fih skola għat-tfal tal-baħrin tar-Royal Navy. Il-forti reġgħet intużat bħala kamp tal-priġunieri tal-gwerra matul it-Tieni Gwerra Dinjija. Il-Forti Verdala ġie mgħoddi lill-Gvern ta’ Malta fl-1977.